Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013

Η σκοτεινή πλευρά της επιστήμης


Της Μαρίζας Χριστοδούλου*

Παγκοσμίως, 100 έως 300 εκατομμύρια ζώα πεθαίνουν κάθε χρόνο σε εργαστηριακά πειράματα, οι μέθοδοι των οποίων είναι αδικαιολόγητα σκληρές και τα αποτελέσματα συχνά ασαφή.

Τα ζώα προσβάλλονται από ασθένειες που ποτέ δεν θα εκδηλώνονταν στην κανονική ζωή τους. Μικροσκοπικά ποντίκια αναπτύσσουν όγκους τόσο μεγάλους όσο όλο τους το σώμα, γατάκια τυφλώνονται σκοπίμως, αρουραίοι εξαναγκάζονται να εκδηλώσουν επιληπτικές κρίσεις. Εκατομμύρια σκυλιών, γατιών, πιθήκων, κουνελιών και ινδικών χοιριδίων τσουρουφλίζονται, δηλητηριάζονται, ακρωτηριάζονται, χειρουργούνται χωρίς αναισθητικό, παραλύουν, αιμορραγούν. Εάν αυτές οι αποτρόπαιες πράξεις είχαν διεξαχθεί εκτός εργαστηρίων, θα συνιστούσαν κακουργήματα.

Σε περισσότερα από 100 εκατομμύρια ζώα κάθε χρόνο δοκιμάζονται οι χημικές ουσίες, τα φάρμακα, τα τρόφιμα και τα καλλυντικά, ή διαμελίζονται στα μαθήματα βιολογίας και της ιατρικής εκπαίδευσης. Ο ακριβής αριθμός δεν είναι γνωστός, επειδή τα ποντίκια, οι αρουραίοι, τα πουλιά και τα ψυχρόαιμα ζώα, που αποτελούν περισσότερο από το 95% των ζώων που χρησιμοποιούνται σε πειράματα, δεν καλύπτονται καν από τις ελάχιστες νομοθετικές διατάξεις περί καλής μεταχείρισης και ως εκ τούτου δεν καταμετρώνται.

Από το 1800, η επιστήμη και η ιατρική εξελίσσεται με πρωτοφανείς ρυθμούς βασιζόμενη στην εξόντωση των άλλων ειδών. Εκατομμύρια ζώα σφαγιάζονται στον βωμό της επιστήμης

Ο 20ό αιώνας έφερε πληθώρα φαρμάκων και επιστημονικών ανακαλύψεων. Το ίδιο γίνεται και τον 21ο. Ψυχολογικές μελέτες γίνονται σε πιθήκους και γάτες. Ο άνθρωπος βελτίωσε την ποιότητα της ζωής του αυξάνοντας και το προσδόκιμό της, αλλά η μοίρα των πειραματόζωων ελάχιστα έχει βελτιωθεί από τον 18ο αιώνα.

Η ανάπτυξη της γενετικής πρόσθεσε σειρά φρικαλέων πειραμάτων.

Κάποιοι επιμένουν ότι ενώ μπορεί τα πειράματα σε ζώα να είναι σκληρά, είναι ωστόσο αναγκαία. Δεν έχουν δίκιο. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις και οι επιστήμονες δημιουργούν όλο και περισσότερες κάθε μέρα.

Αυτές περιλαμβάνουν εργαστηριακές καλλιέργειες κυττάρων και οργάνων, βελτιωμένες πειραματικές μεθόδους και ανθρώπινες κλινικές δοκιμές.

Ερευνες αποδεικνύουν περίτρανα ότι, τουλάχιστον στην ιατρική και τη φαρμακολογία, μόνο ένα 5-25% μπορεί να εξασφαλίσει ότι ουσίες που δοκιμάζονται επιτυχώς στα ζώα έχουν το ίδιο αποτέλεσμα και στους ανθρώπους.

Σύμφωνα με την FDA το 92% των φαρμάκων που χορηγήθηκαν με ασφάλεια σε ζώα, απέτυχαν στις δοκιμές στους ανθρώπους. Το περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ενωσης προειδοποιεί τόσο τους γιατρούς όσο και τους ασθενείς ότι η έρευνα σε ζώα δεν είναι αξιόπιστη.
Πέντε βασικοί λόγοι για τους οποίους πρέπει να σταματήσουν τα πειράματα στα ζώα:

1) Είναι ανήθικο να καταδικάζουμε 100 εκατομμύρια συναισθανόμενα και νοήμονα ζώα να ζουν σε κλουβιά προκαλώντας τους πόνο, τρόμο, μοναξιά και στρες.

2) Είναι κακή επιστήμη. Είναι η σκοτεινή πλευρά της επιστήμης. Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ αναφέρει ότι 92 στα 100 φάρμακα που περνούν τις δοκιμές σε ζώα αποτυγχάνουν στους ανθρώπους.

3) Είναι σπατάλη. Τα πειράματα σε ζώα παρατείνουν την ταλαιπωρία των ανθρώπων που περιμένουν για αποτελεσματικές θεραπείες από τους παραπλανημένους πειραματιστές.

4) Είναι αρχαϊκή μεθοδολογία: οι μελλοντοστραφείς επιστήμονες έχουν αναπτύξει σύγχρονες, αποτελεσματικές και αναίμακτες μεθόδους, συμπεριλαμβανομένης της μικροδοσιμέτρησης βασισμένης στον άνθρωπο, την τεχνολογία in vitro, τους προσομοιωτές και τα εξελιγμένα υπολογιστικά μοντέλα, τα οποία είναι φθηνότερα, πιο γρήγορα και πιο ακριβή από τα πειράματα σε ζώα.

5) Ο κόσμος δεν χρειάζεται άλλο eyeliner, σαπούνι χεριών, συστατικά τροφίμων, φάρμακα ή παρασιτοκτόνα εις βάρος της ζωής των ζώων.

Εν κατακλείδι, όλο και περισσότεροι νέοι επιστήμονες αναγνωρίζουν πλέον πως η έρευνα που προορίζεται για ανθρώπινη χρήση πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με μεθόδους που «αναπαράγουν» τις συνθήκες του ανθρώπινου οργανισμού ή στον ίδιο τον ανθρώπινο οργανισμό. Μόνο που αυτές οι εναλλακτικές εφαρμόζονται με απίστευτα βραδύ ρυθμό γιατί η συνήθεια τόσων χρόνων και κυρίως η βαθιά ριζωμένη νοοτροπία που θέλει τα ζώα αυτά αντικείμενα στην υπηρεσία του ανθρώπου, πολύ δύσκολα μπορούν να αλλάξουν.


*Η Μάριζα Χριστοδούλου είναι μέλος του Δ.Σ. της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας


«Φάρμες» πειραματόζωων θα δημιουργηθούν σύντομα στην Ελλάδα, ύστερα από την έγκριση του προγράμματος infrafrontier-GR από το ΕΣΠΑ. 

Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013

Ήταν κάποτε ένα άλμπατρος...


Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα άλμπατρος. Ζούσε στις ακτές ενός νησιού κάπου στον Ειρηνικό. Του άρεσε πολύ να πετάει πάνω από τη θάλασσα την αυγή και να οσφραίνεται τη θαλασσινή αύρα. Λάτρευε τον άνεμο κάτω από τα φτερά του καθώς ορμούσε με δύναμη προς το νερό να πιάσει ένα ψάρι. Αγαπούσε να ατενίζει τον ήλιο την ώρα που έδυε καθώς αυτή (ναι, θηλυκό ήταν) κούρνιαζε στη φωλιά της στην απόκρημνη ακτή μαζί με το μικρό της.
Ένα πρωί που ψάρευε για να ταΐσει το μικρό της κατάφερε να πιάσει καλή ψαριά. Της φάνηκε λίγο βαρύτερη από ότι συνήθως αλλά χάρηκε γιατί θα έφτανε να ταΐσει το μικρό της και να φάει η ίδια. Δυστυχώς εκείνη η ψαριά είχε αλλιώτικα «ψάρια» και απέβη μοιραία για το θηλυκό άλμπατρος και το νεογνό της.

Αλλά αυτή είναι μια συνηθισμένη ιστορία ανάμεσα στις τόσες χιλιάδες ιστορίες με θύματα όχι μόνο τα άλμπατρος αλλά και πολλά άλλα είδη ζώων.


Και η αφορμή; Τα μη-βιοδιασπώμενα απορρίμματα.  Η αιτία; Ο άνθρωπος.


Είναι πράγματι αντιληπτό το πόσο πληγώνουμε τη φύση – και εμάς τους ίδιους – όταν  τα υλικά που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας όπως το πλαστικό, το γυαλί, το αλουμίνιο, το χαρτί καταλήγουν στις χωματερές, ή ακόμη χειρότερα στα ποτάμια, στις λίμνες, στη θάλασσα;

Φυσικά, αυτά τα υλικά είναι απαραίτητα στη ζωή μας. Το πλαστικό, ειδικότερα, χρησιμοποιείται παντού. Από κινητά τηλέφωνα και υπολογιστές μέχρι πλαστικές σακούλες και στυλό, το πλαστικό έχει «πλάσει» την κοινωνία με ποικίλους τρόπους κάνοντας τις ζωές μας πιο ασφαλείς αλλά και ευκολότερες. Ωστόσο, αυτό το υλικό έχει αφήσει το ολέθριο αποτύπωμά του στο περιβάλλον και πιθανότατα στην υγεία μας.

Όλο και πληθαίνουν οι αποδείξεις ότι τα χημικά συστατικά αυτού του υλικού βλάπτουν τόσο τον πλανήτη όσο και τον άνθρωπο. Για παράδειγμα:
• Τα χημικά που προστίθενται στα διάφορα είδη πλαστικού απορροφώνται από τον οργανισμό μας, μερικά από αυτά μάλιστα «αλλοιώνουν» κάποιες ορμόνες.
• Τα υπολείμματα του πλαστικού (τα οποία μπορούν να επιβιώσουν για χιλιάδες χρόνια στο νερό), που συχνά προσλαμβάνονται ως τροφή από θαλάσσια ζώα, μπορούν να τραυματίσουν ή να δηλητηριάσουν το ζωικό βασίλειο.
• Το πλαστικό που θάβεται σε χωματερές μπορεί να απελευθερώσει βλαβερά χημικά στον υδροφόρο ορίζοντα.

Αξίζει βεβαίως να αναφέρουμε ότι περίπου 4% της παραγωγής πετρελαίου ανά τον κόσμο χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή πλαστικού και ένα παρόμοιο ποσοστό καταναλώνεται ως ενέργεια στη διαδικασία παρασκευής του πλαστικού.

Το βιοδιασπώμενο πλαστικό θα μπορούσε να είναι η λύση στο πρόβλημα. Όμως, προς το παρόν η παραγωγή βιοδιασπώμενων πλαστικών παγκοσμίως αντιπροσωπεύει λιγότερο από 0,2 τοις εκατό των πλαστικών (που έχουν σαν βάση το πετρέλαιο) και ακόμη μικρότερο είναι το ποσοστό αυτών που δεν περιέχουν χημικά, όπως το πλαστικό από καλαμπόκι ή σόγια.

Εδώ ερχόμαστε εμείς οι καταναλωτές.. οι πολίτες… οι άνθρωποι!
Εμείς και μόνο εμείς μπορούμε να απαιτήσουμε περισσότερο βιοδιασπώμενο, ασφαλές πλαστικό.
Εμείς και μόνο εμείς μπορούμε να λέμε «όχι, ευχαριστώ» όταν μας προσφέρουν μια σακούλα για τα ψώνια μας φροντίζοντας εκ των προτέρων να έχουμε μια πάνινη τσάντα για να βάλουμε μέσα τα προϊόντα που αγοράσαμε.
Εμείς είμαστε αυτοί που πρέπει φροντίζουμε να ξαναχρησιμοποιούμε το πλαστικό που μπαίνει στα σπίτια μας και να το ανακυκλώνουμε όταν δεν μας είναι πια χρήσιμο.
Εμείς πρέπει να φροντίσουμε να μάθουμε πως γίνεται σωστά η ανακύκλωση αφού δεν φρόντισαν γι’ αυτό οι δήμοι.
Οφείλουμε να μάθουμε αν θέλουμε αυτός ο πλανήτης να μην καταστραφεί.






Της Δήμητρας Ανδρίτσιου, μέλος της ομάδας μας (άρθρο που γράφτηκε για το schooltime.gr)

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2013

Φοινικέλαιο


«Φοινικέλαιο» της Δήμητρας Ανδρίτσιου
Γράφει η Δήμητρα Ανδρίτσιου*
Πως θα σας φαινόταν αν σας έλεγα πως ο κάθε ένας από μας είναι υπεύθυνος για μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές και πράξεις γενοκτονίας ζώων στην ιστορία;
«Ποιος; Εγώ;» θα πείτε. «Αποκλείεται!»
Κι όμως, αν αυτή τη στιγμή που διαβάζετε αυτό το άρθρο, μασουλάτε μια σοκολάτα ή ροκανίζετε μερικά πατατάκια, κατά πάσα πιθανότητα περιέχουν φοινικέλαιο (palm oil) το οποίο ευθύνεται για την καταστροφή τροπικών δασών και τυρφώνων (περιοχή με άφθονη χλωρίδα, και οργανική ουσία στην οποία δεν έχει γίνει καμία ανθρώπινη επέμβαση καλλιέργειας και συντήρησης) σε νησιά της Νοτιοανατολικής Ασίας όπως το Βόρνεο και η Σουμάτρα. Σ’ αυτά τα δύο νησιά της Ινδονησίας όπως και στη Μαλαισία, εξάλλου, συντελείται και η μεγαλύτερη καταστροφή.
Οι επιδράσεις στο περιβάλλον.
Το Βόρνεο και η Σουμάτρα είναι δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές του κόσμου σε βιοποικιλότητα. Είναι εξαιρετικά πλούσια σε μορφές ζωής περιλαμβάνοντας περίπου 20.000 ανθοφόρα φυτά, 3.000 είδη δέντρων, 300.000 είδη ζώων, ενώ χιλιάδες ακόμη ανακαλύπτονται κάθε χρόνο. Παρά αυτή την απίστευτη βιοποικιλότητα και το ευπαθές δίκτυο ειδών, μια περιοχή τροπικού δάσους ίσα με 300 γήπεδα ποδοσφαίρου αποψιλώνεται κάθε ώρα στην Ινδονησία με σκοπό τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων για παραγωγή φοινικέλαιου. Φανταστείτε, δηλαδή, 6 γήπεδα ποδοσφαίρου να καταστρέφονται ανά λεπτό! Δεν είναι ν’ απορεί κανείς που αυτά τα νησιά έχουν τη μεγαλύτερη λίστα ειδών σε κίνδυνο εξαφάνισης η οποία περιλαμβάνει τον ουραγκουτάγκο και την τίγρη της Σουμάτρας.
Τα δάση της Ινδονησίας καθώς και οι τυρφώνες δρουν ως τεράστιες αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα. Έτσι, λοιπόν, όταν αντικαθιστούνται με φυτείες πολλά προβλήματα προκύπτουν. Εξαιτίας της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης για φοινικέλαιο, οι εταιρείες στην προσπάθειά τους να καθαρίσουν γρήγορα την περιοχή, καίνε δέντρα και τύρφη με αποτέλεσμα να παράγεται τοξικός καπνός που σε συνδυασμό με την απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα συντελεί στο φαινόμενο του θερμοκηπίου σε τέτοιο βαθμό που φτάνει να είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες για αυτό το φαινόμενο.
«Φοινικέλαιο» της Δήμητρας ΑνδρίτσιουΌσον αφορά τα ζώα που ζουν σε αυτά τα τροπικά δάση, αυτά θεωρούνται πρόβλημα από τη βιομηχανία φοινικέλαιου. Έτσι, κατά τη διαδικασία της αποψίλωσης των δασών, οι εργάτες ξέρουν πως αν κάποια μορφή ζωής βρεθεί στο δρόμο τους, είναι υποχρεωμένοι να κάνουν ότι χρειαστεί για να τα ξεφορτωθούν. Καμία σημασία δεν έχει ο τρόπος.Οι ουραγκουτάγκοι, λοιπόν, και τα υπόλοιπα ζώα είτε πεθαίνουν καθώς τεράστια μηχανήματα περνάνε από πάνω τους, ξυλοκοπούνται μέχρι θανάτου, θάβονται ζωντανά είτε καίγονται στις φωτιές…
Ο ουραγκουτάγκος δε, είναι σημαντικό μέρος του οικοσυστήματος των τροπικών δασών της Νοτιοανατολικής Ασίας. Είναι θεμελιώδες είδος. Για παράδειγμα, οι ουραγκουτάγκοι βοηθούν στην εξάπλωση πολλών σπόρων δέντρων, πολλοί από τους οποίους μπορούν να βλαστήσουν μόνο αφού περάσουν μέσα από το πεπτικό σύστημα του ουραγκουτάγκου. Αυτά τα όμορφα και πανέξυπνα πρωτεύοντα θηλαστικά είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των οικοσυστημάτων του Βόρνεο και της Σουμάτρας και της βιοποικιλότητας των δασών.  Ο ουραγκουτάγκος δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς το τροπικό δάσος και το τροπικό δάσος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον ουραγκουτάγκο.
Κι, όμως, ήδη το 90% του φυσικού του περιβάλλοντος έχει ήδη καταστραφεί ενώ περισσότεροι από 50.000 ουραγκουτάγκοι έχουν χαθεί.
Σε όλα αυτά να προσθέσουμε την ευρεία χρήση παράνομων χημικών και λιπασμάτων που μολύνουν τον αέρα, τη γη και το νερό, καθώς και την εκμετάλλευση των εργατών.
Οι επιδράσεις στην υγεία μας.
Οι αρνητικές επιδράσεις του φοινικέλαιου δεν σταματάνε στο περιβάλλον. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) προειδοποιεί για την αλόγιστη χρήση του που απειλεί και τους καταναλωτές. Ο Π.Ο.Υ. αναφέρει πως υπάρχουν ικανές αποδείξεις ότι η κατανάλωση φοινικέλαιου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιοαγγειακών νοσημάτων. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται από έρευνες αρμόδιων φορέων σε Ευρώπη και ΗΠΑ, οι οποίοι φορείς συστήνουν προσεκτική κατανάλωση φοινικέλαιου.
Πως, όμως, μπορεί ο καταναλωτής να προστατευτεί  (και να προστατέψει το περιβάλλον) όταν το εν λόγω έλαιο χρησιμοποιείται ευρέως σε τρόφιμα, καλλυντικά και καθαριστικά και οι εταιρείες δεν είναι υποχρεωμένες να αναγράφουν στη συσκευασία τη λέξη φοινικέλαιο ή palm oil; Χρησιμοποιείται δε το έλαιο αυτό κατά κόρον σε φαστ φουντ εστιατόρια αλλά και σε ταβέρνες και εστιατόρια μια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέχρι 3-4 φορές για τηγάνισμα.
«Φοινικέλαιο» της Δήμητρας ΑνδρίτσιουΤο πρόβλημα είναι εδώ. Η λύση;
Σύμφωνα με την Greenpeace, η κυβέρνηση της Ινδονησίας θα πρέπει έγκαιρα να συστήσει ένα μορατόριουμ σχετικά με την καταστροφή δασικών εκτάσεων που θα παρέχει την ευκαιρία για την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων λύσεων και θα εμποδίσει επιπλέον εκπομπές αερίων. Η προστασία των δασών που έχουν απομείνει είναι απαραίτητη.
Πως, όμως, θα γίνει αυτό; Μια κοινότητα της Ινδονησίας η Ντοσαν (Dosan) βρήκε τη λύση για αειφόρο ανάπτυξη. Στις αρχές του 21ου αιώνα οι αρχές της Σιακ (περιοχή της Ινδονησίας) συνέστησαν ένα σύστημα φυτειών φοινικέλαιου για μικροκαλλιεργητές το οποίο είχε ως αποτέλεσμα οι φυτείες να δοθούν σε συνεταιρισμούς τοπικών κοινοτήτων. Από το 2008 η κοινότητα Ντοσαν χειρίζεται την φυτεία της περιοχής με τα κέρδη να επιστρέφουν στο χωριό ενώ επίσης παρέχει πλήρη απασχόληση στους κατοίκους. Με τη βοήθεια της μη-κυβερνητικής οργάνωσης Elang έχουν εφαρμοστεί βελτιωμένες πρακτικές διαχείρισης οι οποίες έχουν αυξήσει την απόδοση παραγωγής και μειώσει την επίδραση στο περιβάλλον. Το συγκεκριμένο σύστημα έχει πετύχει τόσο ώστε αποτελεί μοντέλο διαχείρισης των τυρφώνων.
Το δάσος ήταν πάντα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής στη Ντοσαν και η προστασία του είναι όχι μόνο ανάγκη αλλά και προτεραιότητα καθώς παρέχει στην κοινότητα καουτσούκ, ινδοκάλαμο (ρατάν), τροφή και ξυλεία. Η γη που ήταν κάποτε εγκαταλελειμμένη, τώρα διοικείται προσεκτικά από την κοινοτική φυτεία φοινικέλαιου και οι άνθρωποι εκεί, καθώς και τα ζώα της περιοχής, έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής.
Εμείς, ως καταναλωτές θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά επιλεκτικοί όσον αφορά τις αγορές μας και να βεβαιωνόμαστε τουλάχιστον πως το φοινικέλαιο που βρίσκεται στα αγαθά που αγοράζουμε προέρχεται από συνεταιρισμούς που κάνουν σωστή διαχείριση της γης.

* Η Δήμητρα Ανδρίτσιου (συνδημιουργός και αρθρογράφος του ιστολογίου) αρθρογραφεί στο schooltime.gr
Πηγή: schooltime.gr
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...